W obliczu depresji

W obliczu depresji. Co może zrobić rodzina, jak pomóc i jak rozmawiać?

Za depresją zawsze stoi bezradność i bezsilność. Mnóstwo w niej złości skierowanej na siebie i na świat. Cierpienie jest tak trudne do przekazania, że chory zostaje z nim w osamotnieniu. Rodzina chorego na depresję musi zmierzyć się z tymi trudnymi emocjami oraz wrogością, ciągłym napięciem oraz poczuciem wzajemnego niezrozumienia i odrzucenia.

Pierwszą rzeczą, jaką może zrobić rodzina to zdjąć z chorego brzemię poczucia winy. A więc zaakceptować fakt pojawienia się choroby i nie doszukiwać się przyczyn zachorowania, bo to w efekcie kończy się często wzajemnymi oskarżeniami. Na powstanie depresji składa się wiele czynników i uwarunkowań, trudno jednoznacznie określić jej etiologie, stąd przerzucanie się odpowiedzialnością nie ma sensu. Należy natomiast uznać fakt, że choroba jaką jest depresja dotknęła naszego bliskiego. W wielu przypadkach rodzina nie postrzega depresji w kategoriach choroby, częściej różne zachowania bliskiego takie jak poirytowanie, smutek, obniżona aktywności itd., przypisywane są jego „złemu charakterowi”. A depresja to choroba jak każda inna i takie właśnie ma objawy.

Empatia

Tak naprawdę dużą trudność sprawia nam prawidłowe wyrażenie empatii, tak, aby nie wspierać chorej osoby w użalaniu się nad sobą. Poprzez właściwą empatię wykazujemy zrozumienie dla przeżyć tej osoby, nie polega ona natomiast na „wczuwaniu się” słowami: „och biedactwo, to naprawdę jest straszne...”. Tak naprawdę w ogóle nie powinniśmy używać takich słów jak „straszne”, „okropne”, bo są to w istocie bardzo nieprecyzyjne określenia, nie niosące za sobą treści, a jedynie wzbudzające negatywne emocje. Niewłaściwe jest również doradzanie („uważam, że powinnaś …”), pouczanie i korygowanie ( „musisz na to spojrzeć z innej strony, bo tak wcale nie jest, że…) oraz pocieszanie w stylu: „to nie twoja wina, każdy by tak zrobił ..itd.

W rozmowie z bliską osobą, chcąc ją na przykład pocieszyć, nigdy nie używaj też porównań typu: „wcale nie jesteś w takiej złej sytuacji”, „inni maja gorzej”, „zobacz, masz to i tamto, czemu się tym nie cieszysz?”. Takie słowa tylko pogorszą stan psychiczny naszego bliskiego, ponieważ nie dość, że uświadamiają mu, że nie potrafi się czymś cieszyć, to jeszcze ma on poczucie, że z tym co teraz czuje, w jakim jest stanie, nie jest przez nas akceptowany. To z kolei spowoduje, że będzie się jeszcze bardziej izolował, w poczuciu niezrozumienia.

Rola osób bliskich

Mądra, rozumiejąca problemy chorego rodzina jest nieoceniona w procesie leczenia. Jej zadaniem jest pomóc bliskiemu przełamywać wstyd i opór przed wychodzeniem do ludzi, ma przeciwdziałać izolacji społecznej chorego. Istotne jest by rodzina pamiętała, że ich bliski jest co prawda chory, ale nie oznacza to, że powinien być odsunięty na margines. Bardzo ważne jest okazanie mu szacunku, chociażby poprzez liczenie się z jego zdaniem.

To rodzina powinna też kontrolować proces leczenia, stosowania się do zaleceń lekarskich oraz regularnego przyjmowania tak znienawidzonych, bo przypominających o chorobie, leków. Często też to rodzina, współmałżonek pierwszy zauważa, że dzieje się coś niedobrego, że stan się pogarsza, jego obserwacje są więc pomocne w rozpoznaniu wczesnych oznak zbliżającej się choroby.

Depresja oczami rodziny

Aby lepiej zrozumieć emocje i problemy, z jakimi mierzą się rodziny chorych chciałam Wam przytoczyć fragment wypowiedzi męża chorej na depresję kobiety:

„Depresja odebrała mi żonę, zamknęła ją w smutku, pustce i cierpieniu. A ja zostałem sam. Zniknęły nasze długie, wieczorne rozmowy, spacery po lesie i wspólne zakupy. Milczała, całymi dniami leżała w łóżku, płakała po nocach. Pogrążała się w najgorszych przewidywaniach i przeczuciach.

Dzwoniła do mnie przestraszona, bo właśnie pomyślała, że na pewno miałem wypadek.

Z dnia na dzień robiła się coraz smutniejsza, coraz bardziej daleka. W końcu którejś nocy, kiedy spałem zażyła leki, chciała mnie opuścić na zawsze. Obudzony dziwnym przeczuciem zorientowałem się, co się stało, wezwałem karetkę. Potem była toksykologia, psychiatria. Byłem przy niej. Chodziłem na grupę psychoedukacją – byli tam współmałżonkowie osób, które chorują na depresję. Dowiedziałem się wiele o tej chorobie – o sile wszechogarniającego smutku, o lęku, bezradności, o myślach i próbach samobójczych. Kiedy zabrałem ją ze szpitala znowu była zdrowa, przynajmniej na razie. W mojej głowie wciąż rodzi się pytanie na jak długo? Kiedy znowu wciągnie ją ta czarna dziura depresji” .

(fragmenty: „Depresja – wiedzieć, aby pomóc”)

Jeśli stwierdzisz symptomy depresji u siebie lub u członka Twojej rodziny, nie czekaj, umów się do psychologa, psychiatry lub psychoterapeuty.