Dlaczego boimy siÄ™ pajÄ…ków?
Czyli skąd się biorą nasze lęki?
MaÅ‚e dziecko beztrosko raczkuje w kierunku trzy metrowego boa, z zaciekawieniem Å‚apie w dwa palce pajÄ…ka z zamiarem poznania go z odlegÅ‚oÅ›ci paru centymetrów od buzi. Nie ma w nim żadnego lÄ™ku. Jeszcze nie nauczyÅ‚o siÄ™ bać.
Wyssane z mlekiem matki
LÄ™ku, jak każdej innej emocji siÄ™ uczymy. Dziecko obserwujÄ…c panicznÄ… reakcjÄ™ swojej mamy na widok myszy czy szczura, uczy siÄ™, że ten oto obiekt jest niebezpieczny, zagrażajÄ…cy, należy siÄ™ go wiÄ™c wystrzegać. Mimo, że faktycznie maÅ‚a myszka nigdy żadnej szkody dziecku nie uczyniÅ‚a, powoli wyksztaÅ‚ca siÄ™ nawyk reagowania lÄ™kiem na „te paskudztwa z ogonami”.
Czyż tak nie jest z wiÄ™kszoÅ›ciÄ… naszych lÄ™ków? Jak czÄ™sto to, czego siÄ™ boimy wyrzÄ…dzÄ… nam realnÄ… krzywdÄ™? LÄ™ki majÄ… maÅ‚o wspólnego z rzeczywistym Å›wiatem, za to gÅ‚Ä™boko siedzÄ… w naszych myÅ›lach, w wyobrażeniach i wyksztaÅ‚conych postawach.
Przepis na lęk
Å»eby wyksztaÅ‚ciÅ‚a siÄ™ silna reakcja lÄ™kowa nie wystarczy tylko obserwacja lÄ™ku rodziców. Dziecko sÅ‚yszy również straszne historie, jak to myszy zjadÅ‚y króla Popiela, a w przypadku węży opowiadane z pasjÄ… historie o olbrzymich anakondach. Praktycznie od zawsze sÅ‚yszy siÄ™ jakie to węże sÄ… straszne, niebezpieczne, kÄ…sajÄ… itd. DoÅ‚óżmy do tego nastÄ™pny kluczowy czynnik – wyobraźnie, i mamy gotowy przepis na najszybsze wytworzenie siÄ™ tak silnej reakcji lÄ™kowej, że wystarczy poważniejsza myÅ›l, że wąż jest blisko, aby wyzwolić natychmiastowy lÄ™k. A im dziecko ma bogatszÄ… wyobraźniÄ™, tym jego Å›wiat lÄ™ków jest bardziej rozbudowany. I tak też, już dziesiÄ™ciolatek potrafi zareagować panicznie na widok węża.
A później przez caÅ‚e życie kolekcjonuje „straszne” informacje na temat węży, wzmacniajÄ…c przez to caÅ‚y czas swój lÄ™k.
LÄ™kiem też siÄ™ zarażamy, udziela siÄ™ nam on, gdy widzimy przerażenie w oczach innych ludzi, stÄ…d też miÄ™dzy innymi zjawisko paniki w tÅ‚umie. Zarażanie siÄ™ emocjami doskonale widać na przykÅ‚adzie maÅ‚ych dzieci, czÄ™sto nie rozumiejÄ…, co siÄ™ dzieje, nie wiedzÄ… czemu ich rodzice siÄ™ bojÄ… lub smucÄ…, ale odczuwajÄ… tÄ™ sytuacjÄ™ w peÅ‚ni. Dlatego maluchy pÅ‚aczÄ… na pogrzebach (zupeÅ‚nie nie rozumiejÄ…c zjawiska Å›mierci), dlatego tak szybko uczÄ… siÄ™ reakcji lÄ™kowych, gdy ich mama z wrzaskiem wskakuje na stóÅ‚ przed biaÅ‚Ä… myszkÄ….
Strach a lęk
CzÅ‚owiek jest niesamowity. Na różne sytuacje potrafimy reagować aż 800 różnymi reakcjami lÄ™kowymi! Przy czym lÄ™k nie ma nic wspólnego ze strachem, który jest naturalnÄ…, biologicznÄ… reakcjÄ… na zagrożenia. Strach istnieje naprawdÄ™, zaÅ› lÄ™k tylko w naszych gÅ‚owach. Strach powstrzymuje nas przed podejÅ›ciem do syczÄ…cej kobry, lÄ™k zaÅ› powoduje, że na widok zdjÄ™cia z wężami 20% studentów wychodzi z sali wykÅ‚adowej.
Terapia
Na szczęście, tego czego się nauczyliśmy, możemy się także oduczyć. Lęk nie musi nam towarzyszyć przez całe życie, jednak im dłużej w sobie ten nawyk lęku ćwiczymy, tym trudniej będzie się go pozbyć.
LÄ™k ma też czÄ™sto znaczenie symboliczne, czasem zastÄ™puje inny lÄ™k, o wiele gÅ‚Ä™bszy i poważniejszy, co, do którego trudno siÄ™ przyznać przed samym sobÄ…. Wówczas terapia skupia siÄ™ na szukaniu sensu danego lÄ™ku, a pierwszym pytaniem terapeuty bÄ™dzie: „Czego tak naprawdÄ™ boi siÄ™ Pani/Pan, bojÄ…c siÄ™ pajÄ…ków?”
​
JeÅ›li natrÄ™tne myÅ›li, lÄ™ki i fobie utrudniajÄ… Ci codzienne życie, uniemożliwiajÄ… codzienne funkcjonowanie zgÅ‚oÅ› siÄ™ do psychologa/ terapeuty na konsultacjÄ™, sprawdź jak terapia szybko może Ci pomóc.